Mέχρι πρόσφατα στην χώρα μας, όλοι οι κοινωνικοί δείκτες για την φτώχεια και την κοινωνική προστασία των ευαίσθητων και ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων, οριοθετούσαν το πλαίσιο μιας αναμφισβήτητης αλήθειας.
Ότι, δηλαδή, η ιδιοκατοίκηση και τα κοινωνικά επιδόματα, λειτουργούν ως ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας κυρίως για τους οικονομικά επισφαλείς. (*)
Σε ότι αφορά την ιδιοκατοίκηση και το υψηλό ποσοστό που εμφανίζει στη χώρα μας, όσο δεν συμπεριλαμβανότανε στα Εθνικά Σχέδια Δράσης για την Κοινωνική Ενσωμάτωση της Ελλάδας, το τελικό ποσοστό της φτώχειας στην Ελλάδα εμφανιζότανε αυξημένο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
Έτσι, η Ελλάδα -όπως και η Πορτογαλία- συνέβαινε να βρίσκεται σχεδόν πάντα στις πρώτες θέσεις στην πυραμίδα της φτώχειας και μόνον όταν συνυπολογίστηκε το ποσοστό της ιδιοκατοίκησης, η κατάταξη της χώρας μας μετακινήθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα.
Επιγραμματικά αναφέρουμε, ότι σύμφωνα με τις επίσημες μετρήσεις περισσότερο από 70% των οικονομικά επισφαλών, ζει σε ιδιόκτητο σπίτι κι αυτό ερμηνεύεται πως ο κίνδυνος της φτώχειας στη χώρα μας εμφανίζεται μειωμένος.
Στην ίδια διαπίστωση καταλήγει και η Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών, της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Το 19,7% του πληθυσμού της χώρας απειλείται από την φτώχεια, διαπίστωνε το 2009. Ο κίνδυνος της φτώχειας μειώνεται αφού συμπεριληφθούν στο διαθέσιμο εισόδημα εισοδηματικές ροές, όπως η ιδιοκατοίκηση, οι παροχές σε είδος προς μισθωτούς και η παροχή κοινωνικών επιδομάτων.
Τα παραπάνω αποτέλεσαν κεντρικούς άξονες στην διαμόρφωση της κοινωνικής πολιτικής στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία.
Σήμερα, στην εποχή του μνημονίου, του μεσοπρόθεσμου, της συνδιαχείρισης με τους δανειστές μας, όλα έχουν ανατραπεί. Το όνειρο της ιδιοκατοίκησης που είχε κάθε Έλληνας δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ, αφού η –μικρή, κυρίως- ιδιοκτησία, τιμωρείται πλέον με πολλούς τρόπους.
Οι δανειολήπτες που στα τα τέλη της δεκαετίας του 1990, σε συνθήκες εύκολου δανεισμού, επένδυαν τον μισθό τους σε μια ιδιόκτητη κατοικία, σήμερα μετά τις τραγικές περικοπές των μισθών αδυνατούν να τα αποπληρώσουν. Και το επαχθέστερο: η επιβολή του τέλους ακίνητης περιουσίας μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, δημιουργεί δυσβάστακτα βάρη για τους περισσότερους ιδιοκτήτες και φυσικά, οικονομική αβεβαιότητα για το μέλλον.
Τα κοινωνικά επιδόματα ήδη έχουν μπει στην μέγγενη των δανειστών μας ενώ σημεία και στοιχεία κατάρρευσης εμφανίζει το κοινωνικό κράτος, το οποίο, ως γνωστόν, αποτέλεσε αιχμή του δόρατος στην σοσιαλιστική ρητορική αλλά και στην εγχώρια σοσιαλιστική πρακτική. Τώρα, πως συμβαίνει οι φορείς που σχετίζονται με την παιδική προστασία, την ψυχική υγεία και την κοινωνική πρόνοια να είναι οι πρώτοι προς συρρίκνωση ή κατάργηση, είναι ζήτημα στερούμενο κάθε λογικής και ως τέτοιο καταγράφεται στην συνείδηση των πολιτών.
Τι χρησιμότητα μπορεί να έχει σε μία κοινωνία όπως η δική μας, η αποκατάσταση του ισοζυγίου των οικονομικών δεικτών, όταν πρωθύστερα η ανοχή της θα έχει εξαντληθεί, η συνοχή της τραυματιστεί και η ψυχική της επάρκεια ενδεχομένως να χρειάζεται υποστήριξη με επιστημονικά μέσα..;
Και κάτι ακόμη..
Ως χώρα δεν καταφέραμε να ξεπεράσουμε το φάσμα των κοινωνικών ανισοτήτων μέσα από εικοσαετή διακυβέρνηση στήριξης των δομών του κοινωνικού κράτους.
Δεν καταφέραμε να μειώσουμε τους κινδύνους για τους οικονομικά αδύνατους.
Σήμερα που όλα τα στηρίγματα έχουν εκλείψει, οι άνθρωποι αυτοί πως θα επιβιώσουν;
_____________________
*Η έννοια της επισφάλειας στην κοινωνική πολιτική, χρησιμοποιήθηκε για να καταστήσει σαφή τον κοινωνικό κίνδυνο της φτώχειας για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες.
